Osechi không phải là một món ăn nổi tiếng trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản mà là một bữa ăn để bắt đầu một năm mới. Ý nghĩa gốc của món Osechi chính là bữa ăn này giúp cho những người nội trợ và gia đình họ có bữa ăn đủ đầy trong những ngày đầu tiên của năm mới, khi mà những cửa hàng trên khắp Nhật Bản đều đã đóng cửa.

Mặc dù người dân xứ sở hoa Anh Đào đón tết theo dương lịch nhưng ngày Tết của họ vẫn mang đậm nét văn hóa truyền thống đặc trưng. Osechi hay Oshougatsu ryouri thường được gọi một cách đơn giản là Osechi, là mâm cỗ ngày Tết ở Nhật. Ngày xưa, cứ đến những ngày cận tết là người Nhật lại tất bật chuẩn bị các món ăn Osechi để cùng thưởng thức với gia đình trong dịp Tết, giống như ở Việt Nam chuẩn bị nấu bánh chưng, bánh tét và các món truyền thống khác trong dịp Tết vậy.

Hình dáng bên ngoài

Vì Osechi là một bữa ăn chứ không phải một món ăn truyền thống của người dân Nhật Bản cho nên rất đa dạng về kiểu dáng cũng như cách thức thực hiện. Nếu như một bữa cơm ngày tết của Việt Nam phải có các món ăn như thịt kho hột vịt, bánh chưng, bánh tét củ kiệu, giò heo hầm thì ở Nhật Bản một mâm Osechi phải có các món như sau. Rượu, món canh: món canh hầm nhiều nguyên liệu trong đó có Omochi (nếp dẻo, tương tự như bánh dày ở Việt Nam vậy), rau củ hầm, món muối chua, món nướng. Iwai sakana sanshu: đây là một bộ gồm 3 món. Ở vùng Kanto (phía Tokyo) thì 3 món này thông thường bao gồm đậu đen, khô cá mòi và trứng cá trích. Còn ở vùng Kansai (phía Osaka) thì 3 món này là rễ cây ngưu bàng, trứng cá trích và khô cá mòi / đậu đen.

Tất cả các món trong mâm Osechi đều đã được nấu chín & để sẵn sàng cho năm mới. Một phần vì người ta muốn tránh việc sử dụng lửa vào ngày đầu năm, một phần cũng có ý muốn cho người phụ nữ được nghỉ ngơi trong ngày này. Phong tục là vậy nhưng càng ngày thì Osechi càng được cải tiến để phù hợp với thời đại. Bây giờ thực đơn phong phú hơn nhiều.

Bữa cơm đầu năm gồm những món ăn gì?

Người dân Nhật Bản ăn mừng năm mới vào Tết Dương lịch với Osechi – một loạt món ăn được chế biến kỹ lưỡng, mỗi món lại có một ý nghĩa may mắn riêng. Osechi là các món ăn được đựng trong khay sang trọng, trước kia được ăn vào dịp lễ hội, nhưng giờ phổ biến vào dịp Tết của người Nhật Bản. Tùy từng địa phương, các món ăn trong khay sẽ thay đổi, nhưng chủ yếu vẫn là các món quen thuộc như bánh cá, trứng cuộn, đậu đen, tôm chiên… với ý nghĩa sâu sắc.

Daidai: Đây là một loại cam của Nhật. Khi viết theo bộ chữ Kanji, daidai có nghĩa là “từ thế hệ này sang thế hệ khác”, thể hiện mong muốn có con cái trong năm mới.

Datemaki: Món trứng cuộn ngọt ngào này thường được cho thêm cá xay hoặc tôm bằm, tượng trưng cho ý muốn có nhiều ngày lễ tốt lành. Vào ngày lễ, người Nhật thường mặc trang phục truyền thống.

Kamaboko: Bánh cá nướng truyền thống gồm các miếng màu hồng và trắng được sắp xếp theo hình nhất định. Màu sắc và hình dạng của chúng mô phỏng hình ảnh mặt trời mọc, tượng trưng cho nước Nhật. 

Kazunoko: “Kazu” trong tiếng Nhật nghĩa là “nhiều” và “ko” nghĩa là “trẻ con”. Món trứng cá trích này thể hiện mong ước có nhiều con cháu trong năm mới.

Kombu: Loại tảo biển này có liên quan tới từ “yorokobu”, nghĩa là “niềm vui”.

Kuro-mame: Mame có nghĩa là “sức khỏe”. Do đó, món đậu đen ngọt ngào này thể hiện ước muốn có sức khỏe dồi dào trong năm mới.

Ebi: Tôm được nấu cùng rượu sake và xì dầu tượng trưng cho mong ước sống thọ, với hình ảnh lưng còng và râu dài.