Xứ sở mặt trời mọc từ trước tới nay vẫn luôn nổi tiếng với thế giới về vô vàn nét truyền và văn hoá, phong tục độc đáo. Truyền thống Nhật Bản được thể hiện dưới nhiều hình thức trong các lễ nghi, lễ hội, kỳ nghỉ, tiệc tùng, kinh doanh và trong cả cuộc sống thường nhật. Những nét truyền thống này khiến cuộc sống của người dân trở nên thú vị hơn. Ngoài những sự kiện kể trên, nhiều nét truyền thống có một không hai khác còn được thể hiện trong cả nghi thức, ứng xử, tôn giáo hay trong cả những mê tín dị đoan xưa cũ. Chúng ta cùng tìm hiểu một số nét văn hoá của người Nhật nhé.

1. Văn hóa trà đạo

Phát triển từ khoảng cuối thế kỷ VII, trà đạo đã trở thành một nghệ thuật thưởng thức trà cũng như là một nét đặc trưng trong văn hóa Nhật Bản. Với chúng ta đó chỉ là một cốc trà xanh bình thường nhưng với người Nhật cốc trà này lại rất đặc biệt vì nó mở ra trong tâm hồn họ một chân trời rộng lớn. Họ tin rằng thông qua cách uống trà và thưởng thức trà đạo co có thể tìm thấy được giá trị tinh thần cần có của bản thân mỗi con người. Tinh thần của trà đạo được biết đến qua bốn chữ : “hòa”, “kính”, “thanh”, “tịch”. Trong đó, “Hòa” chính là là hòa bình; “Kính” là tôn trọng người trên, yêu thương bè bạn, con cháu; “thanh” là thanh tịnh, thanh khiết; còn “tịch’ tức là giới hạn mỹ học cao nhất của trà đạo an nhàn

2. Trang phục truyền thống Kimono

“Kimono” trong tiếng Nhật có nghĩa là: “đồ để mặc”, hòa phục hay còn có cái tên khác là y phục Nhật, chính là là loại y phục truyền thống của Nhật Bản. Kimono đã được người Nhật sử dụng trong suốt vài trăm năm. Ngày nay, do sự hội nhập quốc tế và tính chất cuộc sống nên Kimono không còn được sử dụng dụng hằng ngày như lúc trước mà thường chỉ được sử dụng vào các dịp lễ tết, trong đám tiệc hay các lễ hội. Ở Nhật, phụ nữ mặc kimono phổ biến hơn nam giới và thường có màu và hoa văn nổi bật. Trong khi đó, kimono dành cho nam thường không có hoa văn và màu tối hơn.

Điểm đặc biệt của Kimono dành cho phụ nữ chính là bạn không cần phải lo liệu mình có mặc vừa hay không vì Kimono chỉ có một cỡ duy nhất, người mặc chỉ cần bó y phục lại cho phù hợp với bản thân mình. Kimono có 2 loại : tay rộng và tay ngắn. Phụ nữ đã lấy chồng thường không chuộng loại tay rộng bởi nó có thể gây ra nhiều trở ngại, vướng víu khi làm việc. Trước khi mặc kimono thì phải mặc “juban”trước. Juban là một áo kimono lót để bảo vệ kimono khỏi dơ, sau đó cuốn bên phải vào trước, bên trái vào sau,sau đó được thắt lại bằng thắt lưng Obi làm bằng lụa, rất đắt tiền. Trong trường hợp quấn bên trái trước thì có nghĩa là bạn sắp đi dự tang lễ. Việc mặc kimono rất mất thời gian, và gần như không thể tự mặc được. Người mặc kimono phải đi guốc gỗ, và mang bít tất Tabi màu trắng

3. Rượu Sake

Nhắc tới Nhật Bản, chúng ta chắc ai cũng biết đến loại rượu đặc trưng có từ ngàn xưa của xứ sở Phù Tang phải không nào, đó chính là loại rượu sake. Rượu sake là một loại rượu nhẹ truyền thống nấu từ gạo qua nhiều công đoạn lên men của người Nhật và đi kèm với khá nhiều quy tắc. Dựa vào những thời điểm khác nhau mà người Nhật cũng sẽ sử dụng các loại rượu khác nhau. Trong văn hóa Nhật, người trẻ phải rót rượu cho người già nhất trước va khi có người rót rượu sake cho bạn, bạn cần phải giữ cốc rượu bằng 1 tay và tay kia kê phía dưới cốc để thể hiện phép lịch sự

4. Văn hóa Nhật Bản trong giao tiếp

Trong văn hóa giao tiếp truyền thông của người Nhật Bản, có những quy tắc và lễ nghi mà mọi người đều phải làm theo. Đặc biệt, tất cả lời chào của người Nhật bao giờ cùng đi kèm với một cái cúi chào sau cùng. Dựa theo địa vị xã hội và mối quan hệ xã hội với người tham gia giao tiếp mà người Nhật sử dụng các quy tắc và lễ nghi cũng như cách cúi mình mình khác nhau.

 5. Tiệc Bonenkai

Một năm cũ qua đi, năm mới lại đến. Để tạm biệt những buồn phiền, xui xẻo trong năm cũ thì tiệc Bonenkai là một truyền thống không thể thiếu đối với người Nhật. Hầu hết các công ty đều tổ chức ít nhất một bữa tiệc truyền thống này. Không chỉ giới hạn phạm vi trong công ty, phòng ban hay giữa những đồng nghiệp, người Nhật còn tổ chức bonenkai với bạn bè của họ. Bonenkai là một phong tục truyền thống nhưng không nhất thiết phải diễn ra vào một ngày cố định nào. Người Nhật thường tổ chức từ trung tuần tháng 12 đến hết năm.

6. Tinh thần võ sĩ đạo trong văn hóa Nhật Bản

Tinh thần võ sĩ đạo như một lý tưởng về một lối sống đầy nghị lực, quyết tâm mà người Nhật luôn hướng đến. Để trở thành một võ sĩ đạo chân chính phải rèn luyện được các tính căn: Ngay thẳng, dũng cảm, nhân từ, lễ phép, tự kiểm soát bản thân, lòng trung thành và danh dự. Nhờ vào các đức tính đó, mà từ một nước nghèo ở Đông Á, hứng chịu nhiều tổn thất từ chiến tranh thế giới thứ 2 và thiên nhiên khắc nghiệt tàn phá, Nhật Bản đã vươn lên trở thành một trong những nước có nền công nghiệp và kinh tế phát triển hàng đầu thế giới.

7. Cành tre may mắn Fukusasa 

Cứ tháng 1 hàng năm, rất nhiều đền thờ ở Nhật lại tổ chức phiên chợ bán cành tre may mắn. Những cành tre may mắn này ở Nhật thường được biết đến với cái tên Fukusasa. Chúng được quan niệm như một vật trang trí đem đến may mắn cho các doanh nghiệp địa phương. Sự kiện lớn nhất phải nhắc đến lễ hội Toka Ebisu tại Osaka. Có tới hơn một triệu người đổ về nơi đây để mua Fukusasa. Vào những ngày này, hầu hết các đền thờ ở Osaka đều chật kín người, sẽ phải rất vất vả nếu như bạn muốn có cho mình một cành tre may mắn ưng ý.

9. Ném Zabuton

Tại các đấu trường sumo, sàn tatami thường có những chiếc gối zabuton. Zabuton là một loại gối mỏng được dùng dùng để ngồi trên tatami. Về cơ bản thì công dụng của chúng giống như những chiếc ghế. Trong các trận đấu sumo, người Nhật thường bày tỏ sự thất vọng về kết quả bằng cách ném gối zabuton vào sàn đấu.

10. Lễ hội đốt núi Yamayaki

Trong tiếng Nhật có một từ riêng dành cho việc đốt một ngọn núi là Yamayaki. Yamayaki là lễ hội được tổ chức hằng nắm trước khi mùa xuân tới. Tại lễ hội này, người Nhật sẽ đốt cháy cỏ trên sườn đồi núi Wakakusayama Nara. Lễ hội đốt núi này thường được kết hợp với một màn bắn pháo hoa rất đẹp mắt. Rất nhiều câu chuyện được kể lại rằng nguồn gốc của lễ hội này bắt nguồn từ các cuộc xung đột biên giới giữa các đền lớn của Nara. Một số khác lại cho rằng việc đốt núi này để ngăn chặn việc tấn công của heo rừng. Lễ hội này đến nay vẫn được duy trì tổ chức vào thứ 7 tuần thứ 4 của tháng 1 hàng năm.

11. Ném đậu Mamemaki

Setsubun  là lễ hội truyền thống Nhật Bản được tổ chức vào mùng ba tháng 2 hàng năm. Trong tiếng Nhật, setsubun có nghĩa là “tiết phân”, thường dùng để chỉ ngày đầu tiên của mùa xuân (lập xuân). Dù không được coi là quốc lễ nhưng lễ hội setsubun vẫn được tổ chức rộng rãi tại các đền và chùa tại Nhật. Vào ngày này, những bậc phụ huynh trên khắp cả nước thường đeo mặt nạ quỷ Oni để doạ con của họ. Những đứa trẻ này sẽ ném những hạt đậu nành vào mặt nạ để doạ đuổi quỷ đi. Bên cạnh đó, người Nhật còn ăn số hạt đậu nành tương ứng với số tuổi mình và cộng thêm một hạt để có nhiều may mắn trong năm mới.

12. Làm bánh mochi

Mochi là một loại bánh gạo ngọt của Nhật. Gạo dùng để làm loại bánh này thường được ngâm qua đêm sau đó đặt trong một hộp gỗ “seiro” hấp trên lửa rồi nghiền thành bột mịn trong bát đá “usu”. Nguyên liệu để làm bánh mochi rất rất đơn giản và  phổ biến. Cũng giống như bánh mì vậy, rất hiếm ai không thích ăn loại bánh này. Dù loại bánh này rất phổ biến và được bán rộng rãi ở Nhật nhưng lễ hội làm bánh mochi là sự kiện rất có ý nghĩa. Các gia đình thường tự tay làm ra những chiếc bánh bày trong mỗi dịp tết nguyên đán.

13.  Cuộn sushi Ehomaki

Ehomaki là một phong tục truyền thống ăn cá cuộn sushi chưa cắt của Nhật Bản. Vừa ăn người Nhật vừa quay ra hướng may mắn thay đổi theo từng năm của mình. Phong tục này trước đây chỉ có ở Osaka nhưng sau này nó đã lan rộng ra khắp cả nước trong những năm gần đây. Điều này thể hiện cho nỗ lực marketing của các cửa hàng tiện lợi ở Nhật. Ăn ehomaki là một hành động mang lại điềm lành được thực hiện trong một sự yên lặng tuyệt đối. 

Tham Khảo